Algemeen

Inleiding

Voor u liggen de jaarstukken 2022. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag is per programma de verantwoording over het gevoerde beleid opgenomen. De paragrafen staan in het teken van de (financieel) beheersmatige aspecten die ten grondslag liggen aan het gevoerde beleid. In de jaarrekening wordt een financiële verantwoording gegeven. De gemeentelijke vermogenspositie komt tot uitdrukking in de balans. Daarnaast worden per programma de financiële verschillen tussen begroting en rekening toegelicht.

Hierna volgt eerst een algemene beschouwing over de inhoudelijke en financiële uitkomsten van de jaarrekening 2022.

Inhoudelijke en financiële ontwikkelingen

In de Perspectiefnota 2022-2025 zijn externe ontwikkelingen beschreven die van strategisch belang zijn in meerjarenperspectief. Hierna volgt de rapportage daarvan, verdeeld onder twee onderwerpen. Het eerste deel gaat in op ontwikkelingen waar de raad richtinggevende uitspraken over heeft gedaan (op anticiperen), voor de opstelling van de programmabegroting. Het resultaat daarvan wordt gerapporteerd. Het tweede deel gaat in op de vermelde ontwikkelingen in signalerende zin (raadsbesluit op termijn) met als vraag: “hebben deze zich voorgedaan zoals voorzien?”.

Ontwikkelingen "op anticiperen" (richtinggevende uitspraken).

	Richtinggevende uitspraken	Resultaten
1.	Integraal huisvestingsplan onderwijsvoorzieningen Een structurele storting in de reserve te betrekken bij de integrale afweging van de begroting.	In meerjarenperspectief is voor 2025 een eenmalige storting opgenomen van €500.000. Voor een structurele storting ontbreken in de begroting de financiële middelen. In de begroting 2023 zijn aanvullend aanzienlijke reserveringen opgenomen.
2.	Digitale veiligheid Een actueel informatiebeleid opstellen en financiering van versterking van digitale veiligheid te betrekken bij de integrale afweging van de begroting.	Het actualiseren van het informatiebeleid is gestart met een afronding in 2023. In de begroting van 2023 zijn middelen opgenomen voor digitale veiligheid.
3.	Intensivering klantvraag Actuele beleidsvisies (participatie, communicatie, dienstverlening) en actuele (digitale) instrumenten en werkprocessen. De financiering van de plannen betrekken bij de integrale afweging van de begroting.	Op basis van het raadsakkoord is in het collegeprogramma opgenomen om een visie op te stellen over de positie van de gemeente in de Eper samenleving. De visie gaat in op de gemeentelijke dienstverlening, communicatie en participatie. Met het opstellen van die visie is een start gemaakt. In de begroting zijn middelen opgenomen om in te spelen op de toename van de vraag uit de samenleving.
4.	Wonen Samen met makelaars, woningcorporatie en projectontwikkelaars en andere stakeholders een gedegen stappenplan te ontwikkelen voor de aanpak van de overspannen woningmarkt. De financiering van de uitwerking van deze plannen te betrekken bij de integrale afweging in de voorbereiding in de programma begroting 2022-2025 bijvoorbeeld in de vorm van extra ambtelijke ondersteuning.	Dit onderwerp maakt onderdeel uit van de actualisatie van de woonagenda die nu loopt. In de begroting zijn financiële middelen opgenomen voor extra personele capaciteit voor ruimtelijke ontwikkeling.
5.	Mobiliteit De financiering van de uitvoering van het mobiliteitsplan voor de korte en langere termijn te betrekken bij de integrale afweging in de voorbereiding van de programmabegroting 2022-2025.	In de begroting is een bedrag opgenomen van €100.000 als een eerste startbudget.

Ontwikkelingen "signaleren" (raadsbesluit op termijn).

	Geschetste ontwikkelingen	Stand van zaken
1.	Transformatie sociaal domein De gemeente ontvangt van het rijk het budget om de zorg en ondersteuning te bieden die nodig is. Er zijn nieuwe ontwikkelingen die invloed hebben op het beschikbare budget of de verwachte uitgaven in het sociaal domein.	Voor de besteding van de nieuwe middelen Jeugd vanuit het Rijk is door de raad een kader vastgesteld. Daarbij is in het bijzonder aandacht voor preventief werken en worden voorliggende voorzieningen uitgebreid.
2.	Inburgering, integratie en participatie De nieuwe Wet Inburgering is in werking getreden (1-1-2022). De gemeente krijgt de regie over de inburgering van statushouders.	Het doel van de Wet Inburgering 2021 is dat inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk participeren in de Nederlandse samenleving. En dat ze daarnaast zo snel mogelijk werk vinden. Onder verantwoordelijkheid en regie van de gemeenten wordt aan iedere statushouder een passend inburgeringsaanbod gedaan.
3.	Omgevingswet – stijgende kosten Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet (planning 1-1-2022) verandert het wettelijk kader rondom ruimtelijke initiatieven binnen de gemeente. Dat vraagt een daarop afgestemde ambtelijke organisatie.	De Omgevingswet is opnieuw uitgesteld. De inwerkingtredingsdatum is nu 1 januari 2024. De voorbereidingen van de ambtelijke organisatie lopen, onder ander door één nieuw proces voor ruimtelijke initiatieven.
4.	Uitwerking herstel- en stimuleringsagenda coronacrisis Om in te spelen op ongewenste maatschappelijke effecten is budget beschikbaar gesteld. Op basis van een beleidskader zijn uitwerkingsplannen voor 2021 en 2022 opgesteld.	De raad heeft bij het vaststellen van de herstel- en stimuleringsagenda coronacrisis bepaald dat het beleidskader eind 2022 afloopt. De ontwikkelingen in relatie tot de coronacrisis zijn dusdanig dat verlenging van het beleidskader, inclusief uitwerkingsplannen, niet noodzakelijk is. Via de 6e coronarapportage (herfst 2022) is de raad geïnformeerd over de maatschappelijke en financiële ontwikkelingen. De laatste rapportage hierover is via de jaarrekening 2022.

Overige ontwikkelingen.

	Overige ontwikkelingen	Stand van zaken
1.	Huisvesting Oekraïners, statushouders en overige doelgroepen Voor (tijdelijke) huisvesting van een toenemend aantal mensen uit deze doelgroepen zijn opvanglocaties nodig.	Om deze huisvesting mogelijk te maken zijn voor de voorbereidingen financiële middelen beschikbaar gesteld. Het traject om te komen tot het realiseren van opvang-locaties is gestart. Dat vindt in een aantal fases plaats.

Resultaten Programmaplan

Het programmaplan is deel 1 van de programmabegroting en geeft weer wat de gemeente wil bereiken en welke activiteiten daarvoor uitgevoerd worden. Het collegeprogramma is een belangrijk richtsnoer voor dit onderdeel van de begroting. De uitvoering van het collegeprogramma is daarom volledig en in meerjarenperspectief opgenomen.
De verantwoording van de uitgevoerde activiteiten vindt u terug bij de elf programma’s. Hieronder vermelden we een aantal speerpunten van beleid in 2022 die we verdeeld hebben naar pijlers waarop de programmabegroting is gebaseerd.

Sociaal

Voorbereidende acties zijn uitgevoerd voor het opstellen van het integraal onderwijshuisvestingsplan, de herijking van het subsidiebeleid en het integraal toekomst gericht plan voor accommodaties.
Uitvoering heeft plaatsgevonden van diverse beleidsprogramma’s zoals onderwijsachterstandenbeleid; kunst en cultuur, sportparticipatie en gezondheidsbeleid.
De renovatie van het wijkgebouw Triton is afgerond en wijkvereniging Oosterhof is hierin gehuisvest.
Buurtpunten die dagbesteding bieden voor inwoners met een beperking krijgen nu structurele voortzetting als algemene voorziening.
Er zijn activiteiten uitgevoerd om ondersteuning te bieden bij het begeleiden van Oekraïners, statushouders en overige doelgroepen.

Ruimte

Bestemmingsplannen voor woningbouwlocaties Sprenghenparc en Oosterhof-Zuid zijn vastgesteld.
De stimuleringsregeling “Toekomstbestendig en duurzaam wonen” is ingevoerd.
Er zijn activiteiten uitgevoerd voor het realiseren van opvanglocaties voor huisvesting van Oekraïners, statushouders en overige doelgroepen.
Voor de aanleg van de fietsroute Epe-Apeldoorn is het voorlopig ontwerp vastgesteld.
De Transitievisie Energie en Warmte is vastgesteld inclusief een globaal uitvoeringsprogramma.

Economie

Er is een ontwerpplan opgesteld voor realisatie van een ontvangstlocatie voor recreatie en toerisme in Vaassen.
Er zijn verordeningen vastgesteld voor de bedrijveninvesteringszones (BIZ) voor ondernemers voor de kernen Epe en Vaassen voor het vastgoed in de kern Vaassen.
Om de schuldhulpverlening te versterken is de dienstverlening daarvan extern belegd bij de Kredietbank Nederland. Er zijn afspraken gemaakt over de dienstverlening.
Het minimabeleid in de gemeente is versterkt door de doelgroep uit te breiden tot 130% van het sociaal minimum. Daartoe zijn aangepaste verordeningen voor de meedoenregeling en het schoolfonds vastgesteld.

Bestuur

De nieuwe wet “Open Overheid” is ingevoerd en geïmplementeerd in de werkprocessen.
De nota Verbonden Partijen is geactualiseerd en vastgesteld.
Na de gemeenteraadsverkiezingen heeft het (in)formatieproces plaatsgevonden en zijn een raads- en coalitieakkoord vastgesteld. De uitvoering van die twee akkoorden is vertaald naar het collegeprogramma.

Resultaat uitvoering programmabegroting

Voor 2022 waren 106 activiteiten gepland met als eindresultaat dat 74% daarvan is gerealiseerd. Het percentage laat zich als volgt verklaren. Het niet kunnen afronden van activiteiten in het geplande jaar is deels veroorzaakt door beperkingen in de personele capaciteit dat was met name van invloed in het ruimtelijk domein. Ook ondervonden we in het begin van het jaar nog beperkingen als gevolg van de coronasituatie. Daarnaast is veel tijd ingezet voor het traject rond huisvesting van Oekraïners, statushouders en overige doelgroepen. Mede daardoor moest er geprioriteerd worden in de werkzaamheden. Het raads- en coalitieakkoord leidde er toe dat de planning van de activiteiten rondom inwoner en bestuur aangepast zijn. In een aantal gevallen was er bij activiteiten sprake van een langere voorbereidingstijd.

Financiële beschouwing; resultaat analyse

Het boekjaar 2022 wordt afgesloten met een voordelig saldo van € 4.058.000. In het onderdeel Jaarrekening is per programma een financiële analyse opgenomen waaruit kan worden afgeleid hoe het resultaat tot stand is gekomen. Hierin zijn verschillen groter dan € 25.000 opgenomen, voor de baten en lasten afzonderlijk. Voor de salariskosten en de kapitaallasten is een totaalanalyse opgesteld, die in bijlage 1 en 2 bij deze jaarstukken is opgenomen. In een aantal gevallen is een (voor- of nadelig) resultaat op een beleidsveld, overeenkomstig de systematiek in de begroting, verrekend met een reserve. Daardoor heeft dit geen invloed op het uiteindelijke resultaat van de jaarrekening.

Het resultaat wordt in hoofdlijnen verklaard door voordelen die zijn ontstaan bij de inkomsten uit de algemene uitkering uit het gemeentefonds (accres meicirculaire 2022, ca. 3 mln.), een groot voordeel op de uitkering van het Rijk voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne (€ 2,7 mln.) en een hogere opbrengst leges vergunningaanvragen bouwen (€ 0,6 mln.); nadelen ten opzichte van de begroting zijn ontstaan door het moeten treffen van een voorziening voor wachtgelden van voormalig wethouders (€ 0,6 mln.), een voorziening voor de grafrechten van KNIL-veteranen (€ 0,3 mln.) en de afwikkeling van een juridische procedure (per saldo € 1,3 mln.).