Transformatie Sociaal Domein
Korte beschrijving ontwikkeling.
Binnen het Sociaal Domein/het zorglandschap is op diverse onderdelen sprake van een transformatie door het Integraal Zorg Akkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord. Dit leidt tot een herijking van de regionale samenwerking, op inhoud en structuur. Het Integraal Zorg Akkoord (IZA) is de werkagenda van alle zorgpartijen voor de komende 4 jaar op basis waarvan zij samenwerken aan de maatschappelijke uitdagingen in de zorg. Het organiseren van de juiste zorg op de juiste plek, een sterkere nadruk op preventie en versterking van de rol van de 1e lijn zijn enkele belangrijke onderdelen die ervoor moeten zorgen dat de zorg ook in de toekomst bereikbaar en betaalbaar blijft. Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), gericht op een gezonde leefstijl, sportbeoefening/beweging sluit op de doelstellingen van het IZA aan.
Jeugd:
Het huidige jeugdstelsel is niet houdbaar. Het ministerie van VWS, zorgaanbieders, cliënten (vertegenwoordigers), professionals en de VNG stellen daarom samen de Hervormingsagenda Jeugd 2022-2028 op. De Hervormingsagenda Jeugd heeft 2 doelen: betere en tijdige zorg en ondersteuning, op de juiste plek en wanneer dit nodig is; een beheersbaar en daarmee duurzaam financieel houdbaar stelsel.
Gezondheid/Sport/Bewegen:
Deze brede regeling specifieke uitkering (SPUK) is voor alle gemeenten beschikbaar gesteld voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis. De stip op de horizon is een gezonde generatie in 2040. De verbinding tussen de verschillende programma’s en akkoorden moet het fundament vormen voor gerichte wijk-, lokale- en regionale aanpakken van preventie, gezondheid en sociale basis. Van ziekte en zorg, naar gezondheid en preventie: de ‘Beweging naar de voorkant’.
Aandachtspunten voor de gemeente.
Jeugd:
De Hervormingsagenda zal effect hebben op ons huidige beleid en de manier waarop we regionaal samenwerken. Er komt in elk geval een verplichting tot samenwerking in een Gemeenschappelijke Regeling, zoals bijvoorbeeld bij de Regio Stedendriehoek en bij de GGD Noord-Oost Gelderland. In de vormgeving hiervan zijn voor gemeenten keuzes mogelijk.
Gezondheid/Sport/Bewegen:
Voor onze gemeente betekent dit dat we totaal € 2.319.931,28 hebben aangevraagd voor de jaren 2023 tot en met 2026. Sommige onderdelen zijn nieuwe programma’s, zoals valpreventie (aangevraagde subsidie ca. € 100.000). Voor de onderdelen die nieuw zijn of waarvoor we substantiële extra middelen ontvangen, kan dit om nieuw beleid vragen voor de komende jaren.
Hoe verhoudt de ontwikkeling zich tot bestaand beleid (inhoudelijk en financieel)
De ontwikkelingen zijn in lijn met het beleidsplan sociaal domein 2023-2027. De hervormingsagenda jeugd is nog steeds niet vastgesteld. Medio april is er wel een principeakkoord bereikt tussen het Rijk en de VNG. Onderdeel hiervan is dat de besparingsopgave wordt bevroren tot en met 2025. Dat heeft een positief effect op de kosten voor de gemeente. Inhoudelijk kunnen er dus nog steeds aanpassingen worden gedaan.
Gelukkig sluit ons beleid wel aan op het gedachtengoed van de Hervormingsagenda. Zo hebben we bijvoorbeeld al extra geïnvesteerd in preventieve voorzieningen en hebben we al ingezet op een goede samenwerking met huisartsen.
Besluit van de raad nodig: Ja
Het Rijk zet in op transformatie van zorg en ondersteuning. De inzet is een beheersbaar financieel stelsel en meer inzet op preventie. Het beleidsplan Sociaal Domein speelt daar al op in. De transformatie vraagt op termijn nadere besluitvorming over inhoud en financiën. Daarnaast volgt een voorstel voor het deelnemen in een verplichte Gemeenschappelijke Regeling die voortkomt uit de plannen van het Rijk.
Opvang statushouders, asielzoekers en ontheemden (Oekraïne)
Korte beschrijving ontwikkeling.
De gemeente heeft naast een wettelijke taakstelling voor de huisvesting van statushouders ook een verantwoordelijkheid voor de opvang van ontheemden afkomstig uit Oekraïne.
De Nieuwe Asielwet, de “Spreidingswet”, kan naast de bovengenoemde taakstellingen een behoorlijke impact hebben op de gemeenten. Kern van het wetsvoorstel is dat gemeenten gedwongen kunnen worden om asielzoekers binnen hun gemeente te huisvesten.
Aandachtspunten voor de gemeente.
Afhankelijk van de opgaven en de regionale verdeling is de impact voor de gemeente Epe op dit moment onzeker. Met name als het gaat om de opvang van asielzoekers en/of een uitbreiding van op te vangen Oekraïners. Voor de opvang/begeleiding van (extra) Oekraïners kan worden aangesloten bij de bestaande maatschappelijke infrastructuur. Voor asielzoekers zal een groot deel van de taken worden uitgevoerd door het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Er moet rekening gehouden worden met de noodzaak voor aanvullend beleid.
Als gevolg van deze wet, die naar verwachting in 2024 zal ingaan, moeten er op Provinciaal niveau (De Provinciale Regietafels) concrete afspraken worden gemaakt over de opvang van asielzoekers, de huisvestingtaakstelling statushouders en kan ook de opvang van Ontheemde Oekraïners daarin worden meegenomen.
Hoe verhoudt de ontwikkeling zich tot bestaand beleid (inhoudelijk en financieel)
Vooruitlopend op de komst van de ‘Spreidingswet’ heeft de gemeente in haar aanpak al rekening gehouden met een zeker surplus aan opvang/huisvestingsvoorzieningen (locaties). Die zijn, uitgaande van tot nu toe bekende ontwikkelingen, toereikend. Er is geen zekerheid dat dit ook na invoering van deze wet het geval zal zijn.
Besluit van de raad nodig: Ja
De gemeente heeft een verantwoordelijkheid voor de huisvesting van statushouders en voor de opvang van ontheemden afkomstig uit Oekraïne. De opgaven daarvoor zijn nog onzeker. Nieuwe wetgeving leidt mogelijk ook tot een verantwoordelijkheid voor opvang van asielzoekers. Er dient rekening mee gehouden te worden dat aanvullend beleid noodzakelijk is op ons bestaande beleid.
Accommodatiebeleid
Korte beschrijving ontwikkeling.
De ambitie is om een betaalbaar, reëel en toereikend aanbod van maatschappelijke accommodaties te hebben dat past bij de vraag naar en het aanbod aan voorzieningen. Daarnaast willen we ook dat alle maatschappelijke accommodaties streven naar financiële zelfstandigheid, bijdragen en voldoen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente, multifunctioneel worden gebruikt, gezondheid stimuleren en toegankelijk zijn.
Aandachtspunten voor de gemeente.
De raad heeft in februari 2023 de visie op toekomstbestendige maatschappelijke accommodaties vastgesteld. De hierin geformuleerde ambitie en uitgangspunten moeten binnen de komende 15 tot 20 jaar gerealiseerd zijn.
De uitwerking richt zich op twee sporen: het gebiedsgericht en participatief vormgeven van uitvoeringsplannen en het oppakken van urgente en nieuwe projecten conform de uitgangspunten. Om toekomstbestendige maatschappelijke accommodaties te realiseren zijn voldoende financiële middelen nodig. Enerzijds voor de projectorganisatie van beide sporen. Anderzijds voor de uitvoering van concrete huisvestingsmaatregelen, waarvoor op dit moment een noodzakelijk concreet meerjarig inzicht in de te verwachten investeringen ontbreekt.
Hoe verhoudt de ontwikkeling zich tot bestaand beleid (inhoudelijk en financieel)
Voor maatschappelijke accommodaties is de visie op toekomstbestendige maatschappelijke accommodaties richtinggevend. De ambitie is een betaalbaar, reëel en toereikend aanbod van maatschappelijke accommodaties dat past bij de vraag naar en het aanbod aan voorzieningen. Hierdoor wordt het voor alle inwoners mogelijk om op een laagdrempelige manier deel te nemen aan de samenleving. Denk aan ontmoeten, sporten, activiteiten binnen verenigingen, cultuur en ontwikkeling. Deze deelname van inwoners aan het maatschappelijke leven draagt bij aan welbevinden, ontwikkeling, sociale samenhang en leefbaarheid in onze dorpen. Om een betaalbaar, reëel en toereikend aanbod van maatschappelijk accommodaties te behouden, moeten onze accommodaties financieel levensvatbaar, zo duurzaam mogelijk en toegankelijk zijn, gezondheid stimuleren en multifunctioneel worden gebruikt. Er is een routekaart voor gemeentelijk vastgoed in voorbereiding. Dit levert een strategie op voor de verduurzaming van de panden die in eigendom van de gemeente zijn en een maatschappelijke betekenis hebben. Deze routekaart laat aan de hand
van natuurlijke vervangingsmomenten, gecombineerd met de volgorde van de transitievisie energie en warmte zien hoe we als gemeente het vastgoed meekrijgen in de energietransitie. Financieel betekent dit dat er geld vrijgemaakt moet worden om direct aan de slag te kunnen met de programmering uit de routekaart.
In het kader van het bovenstaande zijn er dwarsverbanden met het programma energie en warmte, het gezondheids-, sport en cultuurbeleid, het nog op te stellen inclusiebeleid, het beleidskader herstel en stimulering energiecrisis en het integraal huisvestingsplan onderwijs.
Besluit van de raad nodig: Ja
Bij ja: aangeven van de keuzemogelijkheden/richting voor uitwerking.
De visie op toekomstbestendige maatschappelijke accommodaties krijgt een vertaling naar gebiedsgerichte uitwerkingsplannen. Voor de op te zetten projectorganisatie hiervoor en de realisatie van bestaande urgente huisvestingsmaatregelen zijn financiële middelen nodig. Op termijn is er een besluit van de raad nodig over de benodigde financiële middelen in meerjarenperspectief voor de uitvoering van de op te stellen gebiedsgerichte plannen. Het voorstel is om daarvoor een reserve voor toekomstbestendige maatschappelijke accommodaties in te stellen met een noodzakelijke(structurele) storting van financiële middelen.