3 | Financiële rapportage

• De informatie uit de inhoudelijke rapportages in combinatie met de ramingen uit de 4de coronarapportage zijn gebruikt om te komen tot een financieel totaal overzicht van uitgaven en inkomsten.
• De raad heeft in februari 2021 het kader vastgesteld waarbinnen uitgaven plaats kunnen vinden (zaak 238908). 
  • In het kader wordt een onderscheid gemaakt tussen twee typen uitgaven: (1) acuut, overbrugging en herstel, en (2) stimulering.
  • De oorspronkelijke veronderstelling was dat het er voor 2021 en 2022 een maatregelenpakket noodzakelijk is. Deze veronderstelling hanteren we ook in deze coronarapportage. Gezien de huidige ontwikkelingen is het echter niet ondenkbaar dat ook in 2023 een maatregelenpakket noodzakelijk is. Door de huidige maatregelen zijn er voor een langere periode uitgaven nodig voor acuut, overbrugging en herstel, terwijl de uitgaven in relatie tot stimulering trager verlopen dan oorspronkelijk gepland. Rond de zomer 2022 hopen we hier meer duidelijkheid over te hebben.

• Bij het opstellen van de 4de coronarapportage was als veronderstelling gehanteerd dat rond 1 juli 2021 een groot deel van de coronamaatregelen zou zijn opgeheven. Bij de huidige, 5de coronarapportage hanteren we als veronderstelling dat we tot de zomer 2022 met maatregelen te maken hebben. 
• In het Sociaal domein is rekening gehouden met een kostenstijging tot en met het jaar 2022. Dit betreft inhaalzorg en een verwachte toename i.v.m. de ontstane (sociale) problematiek op diverse zorgterreinen. Het ligt voor de hand dat er ook in 2023 nog sprake is van een kostenstijging a.g.v. het voorduren en/of na-ijleffecten van de pandemie. Als gevolg van de huidige onzekere situatie is dit in deze rapportage nog niet meegenomen.
• Het huidige overzicht van uitgaven over 2021 is een gefundeerde inschatting dat dicht bij de werkelijkheid ligt. Bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2021 wordt bij een eventueel overschot (corona gerelateerde uitgaven minus corona gerelateerde inkomsten) voorgesteld om dit overschot te storten in de reserve herstel- en stimuleringsagenda coronacrisis. Zo blijft het budget met een coronalabel ook daadwerkelijk beschikbaar voor het aanpakken van de negatieve gevolgen van de coronacrisis.

• De uitgaven voor overbruggings- en herstelkosten bevinden zich voornamelijk in de pijler Sociaal; in het bijzonder op de gebieden Wmo, Jeugd en Werk en inkomen.
• De daadwerkelijke uitgaven over 2021 zijn op veel onderwerpen lager dan voorzien. Hier liggen diverse oorzaken aan te grondslag, bijvoorbeeld omdat de uitgaven binnen het oorspronkelijke budget van de gemeentelijke begroting blijven of omdat de inschatting op basis van landelijke verwachtingen te negatief waren. 
• Bij de gesubsidieerde instellingen met een instandhoudingssubsidie is over de hele linie sprake van stijgende tekorten; in het bijzonder bij het Sport- en Dorpscentrum Vaassen. Bij het dorpscentrum de Hezebrink Emst doen zich acute liquiditeitsproblemen voor in 2021. 
• Bij verenigingen en stichtingen (sport, cultuur, speeltuinen, welzijn) is sprake van minder inkomsten maar ook van lagere uitgaven en compensatie. Er doen zich steeds vaker acute financiële noodsituaties voor, waarbij gemeentelijke financiële ondersteuning wordt geboden. 
• De aanpak van de problematiek m.b.t. (jeugd) werkloosheid, ondersteuning zelfstandigen, schoolverlaters e.d. wordt door arbeidsregio’s opgepakt. Ondersteuning vindt plaats door gerichte/specifieke uitkeringen van de betreffende ministeries.
•  Er worden extra personele uitgaven gedaan. Enerzijds vanwege extra corona-gerelateerde werkzaamheden. Anderzijds als gevolg van productiviteitsverlies: als gevolg van het thuiswerkadvies vanuit het Rijk kost afstemming en samenwerking fors meer tijd.

• De inventarisatie van de uitgaven voor acute-, overbruggings- en herstelkosten voor 2021 en 2022 levert, op basis van de huidige inzichten, een totaal bedrag op van €5.557.245.
• Deze raming is exclusief de uitgaven voor de stimuleringsagenda.
• De uitgavenraming t.a.v. ‘acuut, overbrugging, herstel’ is fors gewijzigd t.o.v. de 4de corona rapportage. Over 2021 verwachten we  € 1.950.563 uit te geven, t.o.v. € 3.177.600 in de 4de corona rapportage. Over 2022 verwachten we € 3.626.682 uit geven, t.o.v. € 1.397.500 in de 4de corona rapportage. De oorzaken hiervoor zijn divers. Zo zijn op diverse onderwerpen de uitgaven binnen het oorspronkelijke budget van de gemeentelijke begroting gebleven, zoals wmo/jeugd (a.g.v. een extra rijksuitkering), basismobiliteit (a.g.v. lager vervoersvolume), schuldhulpverlening en minima (a.g.v. lagere instroom dan verwacht). Ook zijn geplande uitgaven in 2021 doorgeschoven naar 2022. Daarnaast werd in de 4de coronarapportage niet uitgegaan van een (avond) lockdown eind 2021/begin 2022.
• & economie zijn t.o.v. de 4e coronarapportage € 1.288.00 extra personele uitgave.
• In de raming van uitgaven is een stelpost opgenomen voor ‘onvoorzien / buffer’ van € 287.659. Deze stelpost is noodzakelijk omdat er onzekerheid bestaat over de hoogte van de daadwerkelijk noodzakelijke uitgaven, zowel bij de huidige als eventuele nieuwe onderwerpen.
• In zowel de pijler bestuur, als de pijlers sociaal en ruimte n gedaan. De oorzaken zijn divers. Enerzijds zijn er extra werkzaamheden als gevolg van corona zoals de uitvoering van het worstcase scenario zorgcontinuïteit, extra toezicht en handhaving, de vaccinatiecampagne, extra afstemmen met en ondersteunen van organisaties en verenigingen in de samenleving en extra vragen van inwoners. Anderzijds kost onderlinge afstemming veel meer tijd als gevolg van het langdurig thuiswerken, met productiviteitsverlies als gevolg. Deze combinatie van oorzaken leidt er toe dat we niet de gewenste dienstverlening kunnen leveren aan inwoners en organisaties/verenigingen, wat we ondervangen met extra inhuur van personeel.

• De beschikbare middelen zijn t.o.v. de 4de coronarapportage gestegen a.g.v. extra uitkeringen vanuit het Rijk. In totaal is er nu een budget van € 8.264.904,- beschikbaar (was €7.596.908,-). Hierin zijn de effecten van de diverse circulaires verwerkt. Ook voor 2022 verwachten we extra inkomsten, deze zijn echter nog niet meegenomen in deze rapportage.
• Daarnaast is een inkomst voor de specifieke uitkering zwembaden en toezicht en handhaving opgenomen voor 2021. Een deel van de kosten (kwijtschelding huur) voor het zwembad zijn in 2020 genomen.

De stimuleringsagenda bestaat uit de volgende onderwerpen:

• Stimuleringsfonds welzijn, zorg, sport en cultuur € 330.000.
• Extra inzet op accountmanagement economie € 80.000.
• Extra inzet op versnelling woningbouwprogramma € 240.000. 
• Stimuleringsfonds versnelde uitvoering actieprogramma economische visie € 100.000. 
• Stimuleringsfonds voor versnelling investeringen gericht op versterking lokale economie en kwaliteitsverbetering toerisme € 1.400.000. 
• Stimuleringsfonds voor ondersteuning/begeleiding van ondernemers in relatie tot schuldenproblematiek: € 250.000. 

Voor de bovenstaande onderwerpen uit de stimuleringsagenda zijn uitwerkingsplannen door het college vastgesteld. Een update over dit onderwerp volgt bij de volgende coronarapportage. Gezien de huidige situatie ligt de focus nu eerst op ‘acuut, overbrugging en herstel’.

n.b.: een eventueel positief resultaat i.r.t. de coronamiddelen over 2021 kan worden toegevoegd aan de beschikbare middelen. De raad moet hier dan een besluit over nemen bij de behandeling van de jaarrekening 2021.

Per pijler worden hieronder de geraamde uitgaven voor acute-, overbruggings- en herstelkosten gepresenteerd voor 2021 en 2022. De raming is op basis van de huidige inzichten. Voor 2021 zijn de cijfers een goede benadering van de werkelijke kosten. Voor 2022 is de onzekerheid vele malen: corona heeft ons al vaker verrast de afgelopen twee jaar. Ook wordt er een vergelijking gemaakt met de 4de coronarapportage vanwege de forse verschillen, mede als gevolg van de recente ontwikkelingen in relatie tot de pandemie en de bijbehorende wisselende maatregelen. In de bijlage wordt hier per onderwerp een toelichting gegeven.

*     De Buig-middelen zijn een schatting. Bij hogere buig-uitgaven, volgen hogere inkomsten vanuit het Rijk (communicerende vaten).
**   Voor 2022 verwachten we extra inkomsten vanuit het Rijk. Op basis van de laatste corona nieuwsbrief van de VNG verwachten we in ieder geval een nieuw steunpakket voor de mentale gezondheid en een gezonde leefstijl van jongeren, extra middelen voor ondersteuning van de controle en de naleving van het coronatoegangsbewijs, en extra middelen voor de meerkosten in het sociaal domein voor 2022. Op basis van de decembercirculaire verwachten we over 2021 een vergoeding voor de gederfde huurinkomsten / inkomstenderving over 2021.